مشتریان گرامی همه ما در ایران زندگی میکنیم و همانگونه که برای خرید کارت شارژ دو هزاری ایرانسل از باجه داران یا فروشگاه ها می پرسیم که قیمت آن چقدر است برای اجناس برنزی هم این سوال مطرح است که آلیاژ واقعی این اجناس چیست؟؟؟؟!!!!

هر آنچه اطلاعات شما در خصوص لوازم و وسایل و محصولات برنزی و برنجی و آبکاری نیاز دارید را ، ما سعی کرده ایم در این مطلب جمع آوری نماییم

در آخر تجربیات شخصی خودم رو قرار میدم

ابتدا باید در مورد انواع آلیاژ های موجود بدانیم

 

 

برنز :
برُنز، آلیاژی از مس و قلع می‌باشد. برخی از انواع برنج‌ها برنز هم نامیده می‌شوند. بطور کلی آلیاژ CU و Sn برنز قلع و در اصطلاح عامیانه برنز نامیده می شود این آلیاژ در زمانهای قدیم در ایران بنام مفرغ مشهور بوده است اما از لحاظ کلی برنز به آلیاژهای مس به علاوه یک عنصر غیر از روی اطلاق می شود.

 مانند آلیاژ مس و آلومینیوم که به آلومینیوم برنز مشهور است یا مس و نیکل که به نیکل برنز مشهور است. بررسی نمودار تعادلی آلیاژ Cu و Sn نشان می دهد که با افزایش عنصر قلع نقطه ذوب کاهش می یابد لذا با افزایش عنصر قلع سختی و استحکام آلیاژ افزایش و انعطاف پذیری آن کاهش میابد ، لذا برنزهای قلع ریختگی حداکثر ۲۵% قلع دارند علاوه برای به منظور بهبود نرمی از خواص آلیاژ برنز قلع به آن عناصر مختلفی اضافه می شود که مهمترین آنها عبارتند از Zn , Pb , P اضافه نمودن Zn به آلیاژ برنز قلع باعث افزایش سیالیت مذاب و سهولت ریختگری می گردد.از همین آلیاژ است که در صنایع معتبر برنزی استفاده میگردد

برنج :
برنج آلیاژی از مس و فلز روی می‌باشد که نسبت آن‌ دو در آلیاژ تعیین کننده نوع برنج با توجه به مورد استفاده آن است. برخی از انواع برنج‌ها برنز هم نامیده می‌شوند هرچند برنز آلیاژی از مس و قلع می‌باشد. از این فلز به خاطر کاربردهای خاص و شکل و رنگ آن در جاهای مختلفی استفاده می کنند: مثلاً در دکوراسیون به خاطر رنگ تقریباً طلایی رنگش، در مهمات جنگی، در جاهایی که به اصطکاک کم نیاز باشد (مثل مغزی قفل‌ها)، و مخصوصاً بخاطر خاصیت آکوستیکی در سازهای موسیقی (مثل هورن).
برنج رنگی تقریباً زرد دارد که شبیه به رنگ طلا است. برنج در برابر کدر شدن و لکه‌دار شدن هم مقاومت دارد، یعنی دیرتر اکسایش می یابد. برنج از مدتها پیش حتی قبل از تاریخ شناخته شده بود؛ در آن زمان که انسان هنوز فلز روی را نمی شناخت با ذوب کردن مس همراه با کالامین (سنگ معدن فلز روی) برنج تولید می کرد. برنج معمولاً قابلیت چکش‌خواری بیشتری نسبت به مس و روی دارد و تقریباً دمای ذوب آن بین ۹۰۰ تا ۹۴۰ درجه سانتی‌گراد است . البته سختی و نرم بودن آن می تواند با تغییر نسبت مخلوط مس و روی تغیر کند.
مس داخل برنج (از طریق اثر اولیگودینامیک) خاصیت میکروب‌کشی به آن می‌دهد. به‌همین خاطر از برنج به عنوان دستگیره و دیگر فلزات رایج در بیمارستان‌ها استفاده می‌کنند. امروزه تقریباً ۹۰٪ از فلزات برنج بازیافت می شوند، چون فلز برنج خاصیت مغناطیسی کمی دارد و به راحتی می توان آن را از فلزاتی که معمولاً با آنها مخلوط می شود جدا کرد. بدین ترتیب برنج جدا شده را دوباره بازیافت می کنند. چگالی متوسط برنج ۸٫۴ گرم بر سانتی‌متر مربع است .

ورشو :
ورشو آلیاژی است از مس و نیکل و روی. ورق روشو جلایی مانند نقره دارد. در برابر زنگ‌زدگی مقاوم است . این آلیاژ در اروپا به «نقره نیکلی» یا «نقره آلمانی» معروف است . ظاهرا چون ورشو اولین بار از کشور لهستان به ایران آمد، در ایران بنام پایتخت لهستان ورشو نام گرفت . چینیان این آلیاژ را از قرن‌ها پیش می‌شناختند. در قرن نوزدهم در اروپا روش ساختن آن بدست آمد. در ایران سماور‌هایی که از ورشو ساخته می‌شد، به ویژه نوعی که در بروجرد ساخته می‌شد شهرت داشت و به «سماور ورشو» مشهور بود.
مفرغ :  آلیاژی است از مس و قلع و روی که حداقل ۶۷ درصد مس دارد  . هزاران سال است که از مفرغ کالاهای گوناگون می سازند . مفرغ اگرچه فلزی بسیار سخت است و کارکردن با آن دشوار ، اما گفته می شود که چینی ها و مصری ها و یونانی های قدیم آن را می شناختند . رومی ها نیز آن را می ساختند . مفرغ را معمولاً در ارتباط با انگلیس می دانند و دلیل هم برای این گفته وجود دارد . در کورنوال معدنهای زیادی که دارای ذخیره های عظیم قلع بوده وجود داشته است . بنابراین ، انگلیسی ها در دوران های بسیار دور ظروف مفرغی می ساخته اند ، و قلعی از که از کورنوال به دست می آمده برای ساختن مفرغ در بخشهای دیگر اروپا استفاده می شده است .
مفرغ به سه صورت مورد استفاده قرار می گرفته است : برای ظرفهای کلیسا ، برای نیازهای روزمره ، و در کارهای مورد نیاز . استفاده از کاسه های مفرغی از قرون وسطی در کلیساهای انگلیس متداول شده است . در انگلیس ساختن بشقاب و فنجانهای مفرغی بسیار رایج بود . اما در همان زمان اشخاص ثروتمندتر از ظروف نقره ای استفاده می کردند و استفاده از ظروف مفرغی فقط مختص طبقه ی متوسط بود .
در فرانسه ، در قرن چهاردهم ، از مفرغ برای ساختن ظرفهای نوشابه ، بشقاب ، نمکدان ، و قابلمه های غذا استفاده می کردند . در قرن چهاردهم در آلمان کارخانه ای تأسیس شد که در آن محصولاتی از مفرغ می ساختند در همان زمان در بلژیک ، هلند ، سوئیس ، روسیه و اسکاندیناوی نیز ظروف مفرغی می ساختند .

ورشو (نقره آلمانی) :

فلزی سفید به رنگ سیم . فلز مرکبی را گویندکه نقره مانند که در شهر ورشو از آن ظروف و اوانی میسازند. (ناظم الاطباء). آلیاژی از نیکل ۲۰% و روی ۳۵% و مس ۴۵% که به خوبی ذوب و به آسانی قالب گیری میشود، از این جهت ساختن اسبابهای مختلف از آن آسان است و چون سفیدرنگ و محکم و فسادناپذیر است از آن جهت که ساختن قاشق و چنگال و مقاومتهای الکتریکی استفاده میکنند.

 زاماک (Zn-Cu-AL)

برای تهیه آلیاژ زاماک ابتداء آلومینیوم را ذوب کرده (به مقدار مورد نیاز )سپس تکه های مس خا لص را داخل مذاب انداخته ودرجه حرارت را با لا برده تا اینکه مس در داخل الو مینیوم حل شود.

پس از اینکه آمیژان AL-Cu آماده شد انرا شمش ریزی می کنیم آمیژان Al-Cuترد شکننده است به خاطر ایجاد فاز(CuAl) ، پس از اینکه شمش ها منجمد شدند در داخل بوته دیگر نیز روی را ذوب کرده (به مقدار مورد نیاز) پس از اینکه روی ذوب شد شمش آمیژانAl-Cuکه منجمد شده بود را داخل بوته ای که در آن روی ذوب شده انداخته ویک تکه ای از روی را بر روی شمش AlCu گذاشته تا اینکه فشار سنگین روی باعث شود که شمش (امیژان CuAl) به پایین رفته وکا ملا در داخل مذاب حل شود پس از اینکه آلیاژآماده شده آنرا ریخته گری می کنیم . البته این آلیاژ زاماک با این درصد که ریخته گری می کنیم مخصوص ماسه قا لبگیری می باشد.

 خصوصیات زاماک

با توجه به اینکه زاماک از دامنه انجماد بسیار کوتاهی بر خوردار است از این رو تمایل شدید به انجماد پوسته ای باعث می گردد که ازانها در ریخته گری های مجوف وپیستونی نیزاستفاده شود و از طرف دیگر تغذیه گذاری وجهت انجماد در آنها به سهولت تعین گردد وزن مخصوص این الیاژ سنگین می باشد بنابر این باید سیستم هنگامی از نوع فشاری بوده وتغذیه از نوع کور بوده و همچنین هنگام بارریزی نیز وزنه گذاری فراموش نشود.

زاماک با توجه به نقطه ذوب پایین وسیالیت مناسب و انقباض از نوع متمرکز یک الیاژ مناسبی برای ریخته گری می باشد خواص مکانیکی زاماک خوب می باشد وسختی اش شاید از بعضی برنجها هم بالاتر باشد . سختی زاماک ۸۵ برینل است در قالبهای دایمی هم به ۱۲۰ برینل هم می رسد که سختی اش نز دیک فولاد ساختمانی می باشد مقاومت به اکسداسیون زاماک تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد خوب است چقرمگی زاماک واقعا چشمگیر است اگر نمونه ای از زاماک را تحت کشش قرار بدهیم نشان می دهد که چقرمگی اش فوق العاده بالا است.

کاربرد زاماک در قطعاتی است که تحت فشار هستند مانند دستگیره در اتومبیل ها و غیره . همجنین با توجه به زیبایی زاماک کاربرد اش بیشتر در قطعات تزئینی مثل اسباب بازی ها نیز می باشد .

آلومینیوم خشک

آلیاژ آلومینیوم با درصدی سیلیسیم و منیزیوم و روی که معمولا از بازیافت قراضه آلومینیوم ها تهیه میشود

این آلیاژ به خاطر ظاهر نا زیبایی که دارد لزوما پس از ریخته گری و پرداخت جهت زیبایی آبکاری میگردد

این آلیاژ شکننده و مقاومت آن نسبت به برنز و برنج کمتر قابلیت جریان پذیری در قالب های ریخته بهتری دارد به همین دلیل اجناس آبکاری دایکاست این آلیاژ از ظاهری بسیار زیبا بهره مندن

 

پیوتر

پیوتر آلـیاژی است از قلــع و مس  که به طور سنتی حدود ۸۵ تا ۹۹ درصد پیوتر را قلع و بقیه را مس تشکیل میدهد . مس در این آلیاژ نقش سخت کننده را دارد . مس را نباید با مسوار اشتباه گرفت مسوار می تواند تا ۷۲ درصد حاوی مس باشد و رنگ آن بین زرد و قرمز شبیه مس است . برای طول عمر اجناس پیوتر بهتر است آنها را با آب و مایع صابون و ابر شسته و وسایل تیز و خشن به آنها نزنیم و از شستن و تمیز کردن با مواد شیمایی خودداری کنیم در این صورت رنگ این اجناس ثابت خواهد ماند.

روی

روی عنصری است شیمیایی با علامت اختصاری Zn که دارای عدد اتمی ۳۰ است. روی فلزی است به رنگ سفید متمایل به آبی که بر اثر رطوبت هوا تیره رنگ می‌شود و در حین احتراق رنگ سبز براقی تولید می‌کند. روی بعد از آهن، آلومینیوم و مس چهارمین فلز مورد استفاده در دنیا می‌باشد. از موارد استفاده روی می‌توان آلیاژهای مختلف از جمله برنج و فولاد گالوانیزه را نام برد.

 

غیر از موارد بالا آلیاژهای دیگری هم در بازار موجود میباشد که به علت کم کاربردی از توضیح آنها میگذریم

ظروف رویی یا به اشتباه روحی لزوما از روی نمیباشند بلکه آلیاژ روی و آلومینیوم هستند که پخت غذاهای اسیدی و ترشی و … در آنها موجب عوارض متعدد مانند یبوست و آلزایمر میگردد

ظروف و سماور های برنجی موجود در بازار اکثرا از مس۶۰ تا ۷۰ درصد با ۲۵ تا ۳۵ درصد روی تشکیل شده اند همراه با مقدار کمی روان کننده مثل سیلیسیم البته باید بدانید همه کارگاه ها به این اصول پایبند نیستند

هرچه نرمی برنج بیشتر باشد درصد مس بالاتر و هرچه شکننده تر باشد مقدار روی یا عنصر اضاف شده دیگر بیشتر میباشد

ظروف و لوازم برنج رنگی طلایی دارند مثل طلا که قدیم به زردی معروف بوده

لوازم برنزی اصل رنگ برنزی دارند نه طلایی مگر اینکه آبکاری طلایی شده باشند رنگ برنز زرد تیره یا همان رنگ معروف برنزی میباشد

اجناس پیوتر رنگی نقره ای تیره رو به خاکستری دارند

اکثر ویترین ها لوستر ها میز ها و کنسول های موجود از جنس برنج میباشند و کیفیت آنها بستگی به کارگاه تولیدی آن ها دارد

مجسمه ها و دکوریجات بازار ایران گاها برنزی ولی اکثرا برنج میباشند

خوشبختانه ظروف پیوتر و روی به همان نامی که هستند عرضه میگردند

باید بدانید بعضی از کارگاه های تولیدی ایران لوستر های تولیدی زاماک خود را به اسم برنز عرضه میکنند

در مقاله بعدی به تفاوت قیمت ها و تا حدودی تشخیص این اجناس از یکدیگر میپردازم

مقاله از برنزی 

جمع آوری مسعود طالبی